SOCCUS

SOCCUS

humile calceamenti genus, Comicis olim et Mulieribus in usu. Cum enim in Comoediis ut plurimum introducerentur personae humiles ac viles, utpote asoti adolescentes, deliri senes, parasiti, lenones, meretrices aliaeque huiusmodi quisquilieae et proin Comici pedestri stylô plebeiôque sermone uterentur, humiles iis calcei, i. e. Socci conveniebant: quemadmodum contra Tragoediarum, in quibus omnia sublimia, Actores cothurnos induebant. Utrumque coniunxit Martial. l. 8. Epigr. 3. v. 13.

An iuvat ad Tragicos Soccum transferre cothurnos?

Ubi per Soccum, humile; per Cothurnum, sublime dicendi genus, Metonymice vult intellectum. Et quia inter Comicos olim et Mimi et Pantomimi numerabantur, illorum plures humili et populo communi hôc calceamentô instructi, ex casalio proponuntur, apud Balduinum de Calceo c. 16. Sed et mulierum eos fuisle, innuit Sueton. ubi de Vitellio c. 2. A' Messalina, inquit, petiit, ut sibi pedes praeberet excalceandos, detractumque socculum dextrum inter togam et tunicam gestavit assidue. Ita Propert. l. 2. Eleg. 23. v. 15. de prostibulo,

Cui saepe immundo Sacra conteritur via Socco.

Hinc probro viris datum est iis uti: ut Caesari apud Senecam de Benesic. l. 2. c. 12. et Herculi aupud Omphalem agenti, de quo Senec. Hippolyto, Chor. Act. 1. Ideo vero parum viriles Socci, quod choreis agitandis apti essent: Unde Hymenaeum, hôc modô calceatum, sic invocat Catullus Epithal. Iul. et Mall. v. 9.

Huc vem niveô gerens

Luteum pede soccum.

Excitusque hilari die,

Nuptialia concinens

Voce carmina tinnula,

Pelle humum pedibus.

Sic pedem liberum, i. e. leviore Soccô indutum, capias apud Horat. l. 1. Od. 37. v. 1. etc. E' quibus colligitur calceos fuisse tenues ac humiles, ut non multum pedes im pedirent, etiamsi superne essent contecti: quô fiebat, ut facile aliis omnibus calceorum speciebus inducerentur, ad eum forte modum, quô iam Calceoli, qui Gallice Escarpins vocantur, sive Mulleis sive Crepidis inseruntur. Innuit id Plin. l. 9. c. 35. ubi de mulierum sui temporis luxu loquens, Gemmas, ait, non tantum crepidarum obstragulis, sed et totis Socculis addunt. Quasi diceret, non crepidarum tantum obstragulis, quae magis apparent, sed et Socculis, qui tamen crepidis inserti pene latent, gem mas ab illis adsui. Idem, cum tots Socculos dicit, iis in totum pedes fuisse opertos insinuat, ad crepidarum discrimen, quarum quidem obstragulis pedes operiebantur, sed ita, ut tali nudi remanerent. Eiusdem loci occasione subit dicere, Vett. olim eas in Soccis posinsse delicias, ut eos bracteis quoque aureis inducerent: Tertull. de idol. c. 8. Soccus et baxea quctidie deaurantur. Unde mirifice pulchros et splendidos fuisse, dubium non est, quemadmodum Caii Principis Socculum auratum, imo aureum, margaritis distinctum fuisse, Suetonius tradidit loco cit. Si expressior Soccorum forma quaeratur, non absimiles videntur fuisse illis pedum involucris, quibus ad plantarum munditiem passim Galli utuntur Chaussons vocatis, appellatione a Socci nomine non multum recedente. Quare non male Udonibus conferentur, quidquid contra Vivem censuerit Iunius Nomenclator. Udones enim, lintei calcei Appuleio dicti, quin appellentur quoque Socci, vix est quod impediat. Interim, non fuerunt, calceorum ad instar, mediô crure tenus extensi; sed tantum ad eam partem pertingebant, quâ tibiae pes coniungitur: alias enim non facile potuissent dormientum manibus induci, quod per ludibrium saepe Claudio Imperatori factum, refert, Suetonius in eo c. 8. Color inprimis luteus, i. e. albicans seu dilutiori croco similis, fuit. Vide Balduinum ubi supra. A' Caligis soccos sic distinguit Isidorus, quod caligas ligari, Soccos non ligari, dicat c. 34. l. 19. Nec omittendum, Philosophos Cynicos, soccos quoque gessisse. Ita enim Plautus persâ, Actu 1. sc. 3. v. 43.

Cynica esse e gente oportet parasitum probum,

Ampullam, strigilem, scaphium, soccos, pallium.

Ad quae verba Salmas. Socci, inquit, sandalii genus, a voce Graeca σύκχος. Hesychius, σύκχοι, ἑποδήματα φρύγια συκχάδες etiam dicebantur. Idem, συκχάδες, ὑποδήματος εἶδος. In Graeco Epigramm. συκχὶς,

—— καὶ μονόπελμεν

Συκχίδα etc.

Vide eum Not. ad Tertullianum de Palio c. 5. ubi de Philosophorum calceatu plura,